Son zamanlarda öğretmen atamaları ile ilgili olarak mülakat tartışması devam etmektedir. Ancak eğitime dair temel problemlerin üzeri bu tartışma ile gölgelenirken asıl sorun olan “bize özgü” olma durumu ihmal edilmektedir.
Öğretmen Atamaları ve Mülakat Sorunu
Öncelikli olarak belirtmek gerekir ki öğretmen atamalarında mülakat meselesi bir sonuçtur. Bu sonuç olarak ortada görünen sorun, aslında temelde öğretmen yetiştirme ile ilgili bir sorundur. Öğretmen yetiştirme sorunumuz var. Farklı eğitim kademelerinde öğretmenlik yapacak olanlar için kendine özgü öğretmen yetiştirme modelleri geliştirmemiz gerekir.
Öğretmen ve Kişilik
Öğretmenlik mesleğinin öncelikle kişilik ile doğrudan ilişkili olduğunu kabul etmemiz gerekir. Öğretmenlikle ilgili belgelerini tamamlayan birinin öğretmenlik yetkinliğine sahip olduğunu kabul etmemiz yanlıştır. Öğretmenlik sadece bilgi gerektiren bir meslek değildir. Kendine özgü kuralları, ahlakı ve terbiyesi olan bir meslektir.
Öğretmenlik mesleği kendine özgü bir kişilik gerektirmektedir. Üstelik belli periyodlarda yapılan çeşitli testler arasında kişilik testi uygulanarak öğretmenliğe devam edenler de değerlendirilmesi gerekir. Öğretmenin de bir insan olduğu esası ile hareket ederek yaşanan olaylar, deneyimler, yaşam koşulları organik olarak değişim gösterir. Bu nedenle belirli aralıklarla testler uygulanmalı ve sürece uyum sağlayamayan, hatta sorunlar oluşturan öğretmenlere uygun önlemler alınmalıdır.
Ne Yapılmalı?
Mevcut öğretmen yetiştirme uygulamaları gözden geçirilmelidir. Fakat asıl problem bizim kendimize özgü bir eğitim felsefemizin olmayışıdır. Başka tarlalarda uygulanan yöntem ve teknikleri olduğu gibi alıyoruz ve bizim tarlada uygulama yapıyoruz. Bizim coğrafyamız, iklimimiz, sosyolojimiz, kültürümüz dikkate alınmalı. Tüm bu değişkenler dikkate alınarak bir öğretmen yetiştirme yaklaşımı benimsenmelidir.
Özgün Eğitim Felsefemiz Var mı?
Aslında aynı sorun bizim eğitim sistemimizin de temel sorunudur. Esasicilik, İlerlemecilik, Daimicilik gibi eğitim felsefelerini esas alarak programlar geliştirmeye çalışıyoruz. Sonra bakıyoruz ki olmuyor. Neden? Çünkü başkaları için biçilen gömlek bize uymuyor.
Bir başka sorun da bizim hep iki arada bir derede kalmamızdır. Evrensel ve yerel olanı eğitim sistemine nasıl yansıtacağız? Veya buna gerek var mı? PISA gibi uluslararası sınavlarda yapılan ölçümlere göre kendimize çeki düzen versek yetmez mi? Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin kendimize özgü bir model olduğunu savunuyoruz ama henüz kendimize özgü bir ölçme değerlendirme sistemi yok.
Yerel ve Evrensel Olanlar
Pergel metaforundan gidersek kendimize özgü olacaklar ve evrensel olacaklar konusunu netleştirmemiz önemlidir. Bunun için kendi eğitim standartlarımızı belirlememiz gerekir. Daha önce de söylediğim gibi Türk Eğitim Standartları Enstitüsü oluşturulması elzemdir. Öyle olursa hem eğitim felsefesi, hem de pergelin sabiteleri ve değişkenleri belirlenir ve organik bir yaklaşımla güncellenir. O zaman kendi modelimizi kendi standartlarımıza göre değerlendirmiş oluruz.
Ahilik Modeli Güncellenebilir mi?
Mademki kendimize özgü bir model geliştirmek istiyoruz. Öğretmen yetiştirme modelini de kendimize özgü geliştirmemiz gerekir. Kökleri bizim kültürel genimizde olan, ahilik mesleki eğitim sisteminde uygulanan modeli güncellemek ve uygulamak bize ters mi olur? Ahiliğin 7 kuralı geçerliliğini yitirdi mi?
Dünyaya örnek bir model olur bence. Mesleki ve teknik eğitime ağırlık vereceksek niçin ahilik modelini yeniden keşfetmiyoruz?
Tarla bizim tarlamız ve tohum da ata tohumu. Yeniden modellesek ve uygulasak ne olur?
Bunu yapacak eğitimci yok dersek çok ayıp olur.
Mademki Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli bize özgü bir model. O zaman öğretmen yetiştirme ve diğer alanlarda da kendimize özgü modelleri yeniden keşfetmenin zamanı çoktan geldi.
Sonuç olarak Türk Eğitim Standartları Enstitüsü kurulması, ahilik mesleki eğitim modelinin güncellenerek uygulamaya konulması ve pergelin sabiteleri ve değişkenlerinin netleştirilmesi eğitim sisteminin işlevselliğini arttırırken öğretmen yetiştirmeye de yeni ve özgün model kazandıracaktır.