Kurban Bayramı’nda 3,3 milyon civarında kurbanlık hayvan kesilmesi toplam ödenecek rakamın da 147 milyar lirayı geçmesi bekleniyor.
Kurbanlık fiyatları ise hayvan başına büyükbaşta 80 bin ila 350 bin lira, küçükbaşta ise 13 bin lira ila 40 bin lira arasında değişiyor.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, yaklaşan Kurban Bayramı öncesi kurbanlık fiyatları hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Kurban Bayramı’nın dini ve kültürel anlamının yanı sıra ülkemiz ekonomisi açısından büyük bir öneme sahip olduğunu belirten Bayraktar, bu dönemin özellikle hayvancılık sektörü için bu dönem “can suyu” niteliğinde olduğunu söyledi.
Bayraktar, “Son yıllardaki kurban satışlarını da göz önünde tuttuğumuzda bu yıl yaklaşık olarak 750 bin büyükbaş ve 2 milyon 600 bin küçükbaş hayvan olmak üzere toplamda 3 milyon 350 bin kurbanlık hayvan kesileceğini tahmin ediyoruz. Ancak bayrama yaklaştığımız bugünlerde üreticilerimiz satışların geçen yıllara göre daha yavaş seyrettiğini söylüyor” dedi.
Kurbanlık fiyatları
Kurbanlık hayvan fiyatlarının illere, canlı ağırlığa, ırkına (yerli-kültür) ve büyükbaşta inek, düve, tosun, küçükbaşta koyun, koç, keçi olmasına göre farklılık gösterdiğini belirten Bayraktar, şu bilgileri paylaştı:
“Ziraat odalarımızdan aldığımız verilere göre ülkemizde ortalama fiyatların hayvan başına büyükbaşta 80 bin ile 350 bin lira, küçükbaşta ise 13 bin lira ile 40 bin lira arasında değişeceği görülüyor.
Canlı ağırlık fiyatının da kilogram başına büyükbaş hayvanlarda 250 lira ile 380 lira, küçükbaş hayvanlarda 230 lira ile 380 lira arasında olacağı tahmin ediyoruz. Ülke ortalamasına bakıldığında, büyükbaş hayvanların canlı kilogram fiyatının 300 lira 38 kuruş, küçükbaş canlı kilogram fiyatlarının ise 307 lira 52 kuruş olduğu görülüyor.
Fiyatlar, geçen yıla göre büyükbaşta yüzde 21, küçükbaşta ise yüzde 25,9 oranında arttı. Ortalama fiyat kilogram başına büyükbaşta 248 lira 33 kuruştan 300 lira 38 kuruşa, küçükbaşta ise 244 lira 24 kuruştan 307 lira 52 kuruşa çıktı.
Canlı kilogram olarak büyükbaş hayvan fiyatları, satışların en fazla olduğu üç büyük ilimizden, İstanbul’un Avrupa yakasında 300 lira ile 380 lira, Anadolu yakasında 300 lira ile 350 lira, Ankara ve İzmir’de 280 lira ile 350 lira arasında değişiyor.
Küçükbaş hayvan fiyatları ise canlı kilogram olarak, İstanbul’un Avrupa yakasında 350 lira ile 380 lira, Anadolu yakasında 320 lira ile 370 lira, Ankara’da 280 lira ile 350 lira, İzmir’de 300 lira ile 370 lira arasında seyrediyor.”
Kurban hisse bedelleri illere göre değişiyor
Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre, hisse fiyatları illere göre değişmekle birlikte 20 bin lira ile 45 bin lira arasında seyrediyor.
Bazı illerimizde hisseli satışlarda kişi başı hisse bedeli şöyle:
İstanbul’da 30 bin lira ile 45 bin lira, Ankara’da 25 bin lira ile 40 bin lira, İzmir’de 23 bin lira ile 40 bin lira, Bursa’da 28 bin lira ile 45 bin lira, Antalya’da 25 bin lira ile 30 bin lira, Sakarya’da 20 bin lira ile 40 bin lira, Adana, Gaziantep ve Samsun’da 20 bin lira ile 30 bin lira arasında değişiyor. Bu fiyatlar bayram yaklaştıkça talebe göre değişebiliyor.
Fiyat değişim nedenleri
Bayraktar, yem fiyatları başta olmak üzere işçilik, veteriner, ilaç, elektrik, nakliye vb. gibi masraflarda meydana gelen artışlar kurbanlık fiyatlarının yükselmesinde etkili olduğunu ifade ederek şunları söyledi:
“Üreticilerimizin işletmelerinde çalıştırdıkları bir işçiye ödedikleri brüt asgari ücret geçen yıl 20 bin 2 lira iken bu yıl yaklaşık yüzde 30 artışla 26 bin 5 liraya yükseldi.
Çiftçilerimizin geçen yıl tonunu 7 bin 482 liraya aldıkları kuru yonca otu bu yıl yüzde 46,5 artışla 10 bin 958 lira, 2 bin 797 liraya aldıkları saman yüzde 33,4 artışla 3 bin 733 lira, 10 bin 229 liraya aldıkları besi yemi yüzde 25,5 artışla 12 bin 835 liraya yükseldi.
Çiftçilerimizin işletmelerinde kullandıkları elektriğin kilovatı geçen yıl 256 lira 46 kuruş iken bu yıl yüzde 12,8 artışla 377 lira 21 kuruşa yükseldi.
Mazot fiyatları ise geçen yıla göre yüzde 13,8 artarak 41 lira 23 kuruştan, 46 lira 94 kuruşa yükseldi. Geçen yıl Kars ilinden; Ankara’ya 47 bin liraya giden nakliye aracı, bu yıl 55 bin liraya, İstanbul’a 58 bin liraya giden araç 70 bin liraya, Bursa ve İzmir’e 60 bin liraya giden araç 75 bin liraya gidiyor.”
Vekâletle kesim
Kurban Bayramı döneminde birçok dernek ve vakıf, hayır işlemeyi düşünen vatandaşların verdiği vekâletle, onlar adına kurban kesmek için faaliyet içine girdiğini anlatan Bayraktar, şunları kaydetti:
“Vakıf ve derneklerin yurtdışı fiyatlarını ülke içi fiyatlarına göre daha düşük tutması birçok vatandaşın ucuz diye oralara yönelmesine neden oluyor, bu da iç pazarda yetiştiricilerimizin satışlarını olumsuz etkiliyor.
Geçmiş yıllarda vakıf ve derneklerin yurtiçi ve yurtdışı vekâlet ücretleri hemen hemen aynıyken bu makas 2025 yılında yüzde 152 oldu. Ülke içindeki ve dışındaki muhtaç Müslümanlara yapılacak her kuruş yardımın daima destekçisiyiz. Ancak şunu da unutmamız gerekir.
Kurban kesimini yurt içinde yapıp, elde edilen eti soğuk zincirde yurt dışındaki Müslümanlara gönderirsek üreticimizi ve hayvancılığımızı korumuş oluruz. Ayrıca dernek ve vakıflar kar amacıyla hareket etmemeli, toplu alımlarda üreticinin hakkını koruyacak fiyat politikası uygulamalıdır.”
Toplam kurbanlık bütçesi 147 milyar liradan fazla
Bayraktar, kurbanlık harcamalarının toplam maliyet tahminlerine ilişkin de şu bilgileri verdi:
“Ortalama 400 kilogram canlı ağırlığa sahip büyükbaş hayvanın canlı kilosunun 300,38 lira civarında satılacağı düşünüldüğünde, bayram süresince kesilecek yaklaşık 750 bin büyükbaş hayvana ödenecek para 90 milyar 114 milyon lirayı bulacaktır.
Bir küçükbaş hayvanın ortalama 21 bin 900 liradan satılacağı tahminiyle, kesilecek yaklaşık 2 milyon 600 bin küçükbaş hayvana ödenecek paranın ise 56 milyar 940 milyon lira olacağı, toplamda halkımızın kesilecek yaklaşık 3 milyon 350 bin kurbanlık için 147 milyar liradan fazla para ödeyeceği tahmin ediliyor.”
Standartlara uygun kesilmiş ve tuzlanmış yaş koyun derisinin âdeti yaklaşık 30 liraya satılıyor.
Tahmini 2 milyon 600 bin küçükbaş hayvan kesileceği hesap edildiğinde küçükbaş hayvanların derilerinin ekonomik değeri yaklaşık olarak 78 milyon lirayı bulacaktır. Ayrıca 400 kilogramlık bir sığırdan ortalama 30 kilogram deri çıkmaktadır.
Standartlara uygun elde edilmiş, tuzlanmış sığır derisinin kilosunun yaklaşık 30 lira olduğu göz önüne alındığında kesilecek 750 bin büyükbaş hayvandan elde edilecek derinin değeri 675 milyon liraya ulaşacaktır.
Standartlara uyulduğu takdirde kurbanlıklardan toplamda yaklaşık 753 milyon liralık deri geliri elde edilecektir. Fakat kurbanlıklar çoğu yerde ehil olmayan kişiler tarafından kesildiği için deride ciddi olarak ekonomik kayıp oluşmaktadır. Bu kaybın yüzde 20’ler civarında olduğu ve toplam kaybın 150,6 milyon lirayı bulduğu tahmin edilmektedir. Buna göre, kayıplar nedeniyle, Kurban Bayramı’nda ekonomiye kazandırılacak tahmini deri değeri 602 milyon 400 bin lira civarında kalmaktadır.”
“Kasaplara yapılacak ödeme 4,4 milyar lirayı aşacak”
Bayraktar, kasaplara yapılan ödemelerin de yapılacak işin niteliğine göre büyükbaş hayvan başına 5 bin ila 15 bin lira arası, küçükbaşta ise bin ile bin 500 lira arası değiştiğini söyledi.
Bayraktar, “kasaplara ödenecek bedel toplamda tahmini 4,4 milyar lirayı aşmasının beklendiğini” de ifade etti.
Et ve Süt Kurumu bayram sonrasında elde kalan hayvanları üreticiyi mağdur etmeyecek bir fiyattan almasını öneren Bayraktar, üreticinin kurban satış yerlerindeki kiraların yüksekliğinden yakındığını da belirtti.