Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – 57 yaşındaki Herpetolog Tim Friede kendini bildi bileli yılanlara büyük bir ilgi duyuyordu. Çocukluğunda yılan avlayan ve bir yılanın kendisini ısırmasına izin veren Tim Friede 30’lu yaşlarına geldiğinde yılanlarla profesyonel bir şekilde ilgilenmeye karar verdi. Tıbbi araştırma kariyerine örümcek, akrep sağma dersi almakla başladı ve bu tutkusunu daha da ileri taşıyarak yılanlara yöneldi. 20 yıl boyunca kendisine belirli ölçülerde hazırlanmış 650’den fazla yılan zehri enjekte etti. Kobralar ve mambalar da dahil olmak üzere tehlikeli yılanların kendisini 200’den fazla kez ısırmasına izin verdi. Friede, 16 ölümcül yılan türüne karşı bağışıklık kazanmaya çalışırken, kanında panzehir olarak kullanılan benzersiz antikorlar geliştirdi. Friede, kendi kendine yaptığı deneylerin sonunda tüm insanlığı kurtarmayı planlıyor. İşte detaylar.
TAM 4 GÜN KOMADA KALDI
Tehlikeli sayılabilecek ilk ısırığını 2001 yılını eylül ayında bir Mısır kobrasını sağmaya (sağım süreci, yılanı dikkatlice tutmayı ve zehrin toplandığı genellikle cam veya plastik bir şişe olan özel bir kaba vurması için onu uyarmayı içerir) çalıştığında ve kobranın yanlışlıkla parmağını ısırdığında yaşadı. Aylarca kobranın zehrini mikrodozladığı (insanlarda ilaçların davranışını, düşük dozların uygulanması yoluyla incelemek için bir teknik) için hayatta kaldı. Ölümü atlattıktan sonra bir kobranın pazısını ısırmasına izin verdi. Bu sefer, sağlık görevlileri onu hayvanat bahçesinden aldıkları altı şişe anti-venomla canlandırmak zorunda kaldılar ve tam dört gün komada kaldı. En son 2018’de bir su kobrası tarafından ısırılan Friede’nin kanı çok değerli bir hale geldi.
Alıntı Metni
Merkez Bankası anketiyle beklentiler değişti: İşte memur ve emekli maaşları için yeni tahmin
KANINI PANZEHİR İÇİN KULLANIYORLAR
Yüzlerce yılanın kendisini ısırmasına izin veren Friede, New York Times’a yaptığı açıklamada, “Bu yaptığım deneylerin tamamını insanlığa bir faydam olabilmesi için yapıyorum. Asla tanışmayacağım, asla konuşamayacağım, muhtemelen asla göremeyeceğim insanlar adına bir fark yaratabildiğim için gerçekten gururluyum” ifadelerini kullandı. Kısa bir sürede ünlenen Friede’in hikâyesi immünolog Jacob Glanville’nin dikkatini çekti. Jacob Glanville kendisine ulaşarak antikor dolu kanını incelemek istediğini söyledi. Friede kabul etti ve araştırılmak üzere kanını verdi. Şimdilerde kanı San Francisco’da tam da hayal ettiği gibi bir panzehir yapmak için kullanılıyor. Tim Friede de Glanville’in biyoteknoloji şirketi Centivax’ta onlarla birlikte çalışıyor. Peki Friede’in çalışmaları tüm insanlığa mal olabilir mi?
Farmasötik Toksikoloji Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Aydın,Friede’in kendisini sürekli olarak yılan zehrine maruz bırakmasının doğru bir yaklaşım olmadığını çünkü zehirin vücutta ne gibi bir cevap doğuracağını tahmin etmenin güç olduğunu söyledi. Yılan zehirlerinin son derece toksik maddeler içerdiğini ve yanlış bir uygulamayla insan hayatına mal olabileceğinin altını çizdi. Prof. Dr. Ahmet Aydın, “Friede’in deneyimlerinden elde ettiği sonucun tüm insanlığı kapsaması doğru değil” dedi.
Tıpkı Türkiye’de olduğu gibi her ülke aslında kendi coğrafyasında yaşayan yılan türlerine göre serum elde etmek ve bulundurmak zorunda. Bir kişiyi yılan ısırdığında hastaneye gitmesi halinde ısırıldığı yılana uygun türde serum verilir. Bu serum kişiyi sokan yılan türüne ait değilse işe yaramayabilir. Ancak ‘polyvalent’ denilen bir teknik zehirli bir yılandan elde edilen aşının birçok türde yılan ısırığı için kullanılabilmesini sağlar. Peki Tim Friede’in çalışmalarının evrensel bir aşı için atılan adım olduğu yorumunu yapabilir miyiz? Prof. Dr. Ahmet Aydın, “Yılan panzehirleri monovalen (yani tek bir yılan türüne spesifik antikor içerir) ve polivalen (yani birden fazla yılan türüne karşı spesifik antikor içerir) olarak üretilirler. Genel bir yaklaşım olarak herhangi bir coğrafi bölgedeki bulunan zehirli yılanların tümünü ya da büyük bir çoğunluğunu kapsayacak şekilde üretilen polivalen panzehirler tercih edilir. Dolayısıyla tedavi ediciliği yüksektir. Diğer taraftan bir coğrafi bölgede bulunan ve yılan ısırmalarının çoğunluk sebebi olarak gösterilebilen bir tür yılan varsa ona karşı geliştirilen monovalen panzehirler de kullanılır” diyerek açıklamalarda bulundu.
Tunca Bengin yazdı: ‘Marmara’da gizli fay var mı?’
YAPTIĞI DENEYLER İŞE YARAYACAK MI?
Peki Tim Friede’in yaptığı çalışma ileride yapılacak tedavilere nasıl yön verebilir? Prof. Dr. Ahmet Aydın’a göre bu şekildeki bir uygulama doğru değil. Herhangi bir yılan ısırmasına karşı yalnızca endüstriyel bir şekilde üretilmiş olan panzehir kullanılmalı. Prof. Dr. Ahmet Aydın, “Yılan, akrep, örümcek ve başka zehirli canlıların zehirlerinin çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılabilir madde olarak değerlendirilmesi zaman zaman gündeme gelir. Ancak bu konuda bilimsel olarak yapılandırılmış ve uluslararası standartlara uygun klinik öncesi ve klinik çalışmalar yapılarak yol alınırsa etkili bir sonuç alınabilir” dedi.
Bir yılan panzehiri ile tıpkı Tim Friede’nin kendi bedeninde yaptığı gibi yılan tarafından ısırtılan insanın ürettiği panzehir arasındaki farkı toksikolojik olarak değerlendiren Prof. Dr. Ahmet Aydın şunları söyledi:
Alıntı Metni
AKILLARA AREF GELDİ
Doğada bulunan zehirli yılanlar bir yılda yaklaşık 3 milyon insanı ısırıyor, 138 bine yakın insanı öldürüyor ve en iyi ihtimalle ısırdığı kişinin bedeninde kalıcı sakatlığa sebep oluyor. Sihirbazlık gösterileriyle tanınan İran asıllı Türk vatandaşı Aref Ghafouri de 2018 yılındasgösterilerinde kullandığı ‘kobra’ cinsi yılan yılan tarafından ısırılmış ve ölümle burun buruna gelmişti. Sağ kolunun bileğe yakın kısmından ısırılan Aref, sağlığına kavuşması için Mısır’a götürülmüştü. Yapılan hızlı müdahaleler sonucunda Aref eski sağlığına kavuşmuştu.
Antalya’daki lüks dairesini kiraya veren Rus kadının hayatı altı üst oldu!
Aref vakası üzerinden Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Biyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Türkiye Herpetoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Kurtuluş Olgun, Türkiye’de 55 yılan türü olduğunu bunlardan 14 tanesinin tam zehirli, 3 tanesinin yarı zehirli yılan olduğu bilgisini vermişti. Prof. Dr. Kurtuluş Olgun “Tam zehirlilik, yarı zehirlilik tamamen zehrin etkinliğinden kaynaklanmıyor. Zehir dişinin bulunduğu yerden kaynaklanıyor. Eğer zehir dişi öndeyse tam zehirlilik, arkadaysa yarı zehirlilik söz konusu oluyor. Türkiye’de yalnızca bir kobra türü var, o da Şanlıurfa’da yaşıyor. Bu nedenle Aref Ghafouri’nin illüzyon yaptığı kobranın bu olmadığını düşünüyorum. Hangi yılanı oynatıyordu bilmiyorum ama bildiğim şu var: Zehirli yılanlarda zehir vücuda iki yolla katılıyor. Eğer sizi ısıran bir engerek yılanıysa -ki Türkiye’deki 14 tam zehirli yılanın 13 tanesi engerek yılanı- bunun zehri dolaşım sistemi yoluyla vücuda giriyor. Diş önce kasa batıyor, damara batma olasılığı çok düşük. Kastan sonra lenfler yoluyla dolaşım sistemine katılıyor. Bu arada vücut savunması devreye giriyor ve kişinin kurtulma ihtimali çok yüksek” açıklamasında bulunmuştu.
İmmünolog Jacob Glanville
Ancak kobra ısırıklarında işlerin karıştığını ifade edenProf. Dr. Kurtuluş Olgun şu bilgileri de paylaşmıştı:
Alıntı Metni