Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün en büyük devrimlerinden biri, egemenlik hakkını saraydan alarak halka vermek olmuştur. Bu devrim, kadınların eşit yurttaşlık statüsüne kavuşmasıyla taçlanmıştır. 3 Nisan 1930’da kabul edilen Belediye Kanunu, Türkiye’de kadınların siyasette yer almasının temelini atmış, 1933 yılında köylerde ve muhtarlıklarda, 1934 yılında ise TBMM’de seçme ve seçilme hakkı kazanılmasına olanak sağlamıştır. Bu büyük adımlar, Cumhuriyet’in kadın devrimini oluşturmuş ve Türkiye’nin toplumsal yapısında önemli değişimlere yol açmıştır.
Kadınların Belediye Seçimlerinde İlk Adımlarının Atılması
1930 yılındaki ilk seçimlerde, İzmir’de Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF)’nın adayları olan Hasane Nalan ve Benal Nevzat ile İstanbul’da aynı partinin adayı olan Rana Sani Yaver, Seniye İsmail, Ayşe Remzi, Nakiye ve Latife Bekir gibi isimler, yerel yönetimlere girerek kadınların siyasetteki yerini güçlendirmiştir. Bu dönemde Artvin Yusufeli’ne bağlı Kılıçkaya beldesinde ise Sadiye Hanım, Türkiye’nin ilk kadın belde belediye başkanı olarak seçilmiştir.
Bugün, 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde 5 büyükşehir olmak üzere, Türkiye’nin 81 ilinden 11’inde kadın belediye başkanları seçilmiştir. Bu oran, bir önceki seçimle karşılaştırıldığında, il ve ilçe belediyelerinde seçilen kadın sayısında %108’lik bir artışı göstermektedir. Ancak, kadınların yerel yönetimlerdeki temsili, hâlâ yeterli seviyelere ulaşmamıştır.
Kadınların Temsil Oranı Artıyor Ama Yeterli Değil
Kadınların yerel yönetimlerdeki temsili artmış olsa da, Türkiye genelinde kadın belediye meclis üyelerinin oranı 2019 yerel seçimlerinde %11 iken, bugün bu oran %15’e çıkmıştır. Marmara Bölgesi’nde ise kadın temsil oranı %20’yi bulmuştur. Ancak, bu oranlar hâlâ kadınların siyasette eşit temsil edilmediğini ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin tam olarak sağlanamadığını göstermektedir.
Kadınların siyasete aktif katılımı, demokratik süreçlerin işlerliği ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanabilmesi açısından son derece önemlidir. Kadınların yerel yönetimlerde daha güçlü bir şekilde temsil edilmesi, toplumsal eşitlik ve kadın hakları mücadelesinin temel taşlarındandır.
Kadın Hakları İnsan Haklarıdır
Bugün, 3 Nisan 1930’dan 95 yıl sonra, kadınlar siyasette eşit temsili sağlamak için mücadelesine devam etmektedir. Her ne kadar iktidar, kadınların haklarını tek tek budamaya çalışsa da, bizler ne korktuk ne de sindik. Aksine, daha da kenetlendik, örgütlendik ve haklarımız için mücadelemizi sürdürdük. Bu mücadelede sadece kadınlar değil, haktan, hukuktan, adaletten ve eşitlikten yana olan erkekler de bizim yanımızda yer almaktadır. Gençler de geleceğe sahip çıkmak için bizimle birlikte sandığa gideceklerdir.
Eşitlik ve Adalet İçin Mücadelemiz Devam Edecek
Bugün bir kez daha, kadınların siyasette eşit temsili için gerekli bütüncül politikaların yaşama geçirilmesi talebimizi yineleyerek, kadının insan haklarının sağlanması için mücadelemizi sürdüreceğimizi belirtiyor; haklarımızdan asla geri adım atmayacağımızı vurguluyoruz.
Kadın hakları, sadece kadınların değil, tüm insanlığın haklarıdır. Bizler, eşit, adil ve demokratik bir gelecek için mücadelemize kararlılıkla devam edeceğiz. HABER MUSTAFA TETİK